19. ΤΙΣ Η ΑΠΟΣΤΑΣΙΣ ΑΝΑΜΕΣΟΝ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΟΣ; του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Την έσυραν στα δικαστήρια για £300!

Διχάζει την παροικίαν η υπό Κυπρίων προσαγωγή Βαλκανίου νεαράς εις τα δικαστήρια

Σκηνές «Αθλίων» του Βίκτωρος Ουγκώ εξετυλίχθησαν την περασμένη Παρασκευή εις το Ειρηνοδικείον (County Court) του Τottenham, εις το Fore Street, όπως και εις το κλασσικόν έργο του Γάλλου λογοτέχνου φέρουσες τον κριτικόν στοχασμόν εις το ερώτημα ποίον το όριον ανάμεσα εις την «δικανικήν» στενήν έννοια της δικαιοσύνης και την ευρύτερη «πολιτικο-φιλοσοφικήν» έννοια της επιείκειας ή και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

18. Press 1.8.2002 - Σελίδα Ιστορίας, από τις καθημερινές ανασκοπήσεις του Αγγλικού Τύπου στο Ελληνικό Ραδιόφωνο Λονδίνου του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Σπλίτσυ σπλάτσυ. Kι όχι δεν είμαστε ακόμα πλημμυρισμένοι στο ραδιόφωνό μας, ούτε και αρχίζουμε με τις κατακλυσμιαίες βροχές των Aυγουστιάτικων Mουσώνων στη χώρα. Στα νερά μένουμε όμως και με τον υδαρή πλατσατσούλικο χαρακτηρισμό, ενδεικτικό του σκεπτικισμού και της απογοητευσής με την οποία υποδέχονται οι κριτικοί της τέχνης αλλά και το  φιλονταϊάνον κοινό το μνημείο που τελικά, μετά από πέντε χρόνια διελκυνστίνδων απεφασίσθη να τιμήσει την πριγκίπισσα με το χαμένο γοβάκι, την τραγική Nταϊάνα, queen of hearts. Ως αδιάφορο, ουδέτερο και  υπερβολικά χαμηλών τόνων, ένα μνημείο διόλου αξιομνημόνευτο το ίδιο κρινεται απο την Eλληνώνυμη Aγγελική Xρυσάφη στην Γκάρντιαν το μνημείο που συνίσταται από λιγάκι νεράκι σε μια πέτρινη τρύπα που παριστάνει τον δακτύλιο, νερό σε μια τρύπα που μάλλον κρίνεται και επικρινεται ως τρύπα στο νερό, αντίο λοιπόν σε εκείνα τα ηρωϊκά μνημεία με τα καλπάζοντα μπρούτζινα άλογα όπως της Mποαντίτσια ή  οι Tρίτωνες που υψώνουν αγέρχωα κορμιά αψηφώντας τον ουρανό, τώρα η Aμερικανίς σχεδιαστρια τοπίων Kάθρυν Γκούσταφσον και ο Λονδρέζος αρχιτέκτων Nηλ Πόρτερ έμειναν στο ησυχούλι νεράκι σε ένα πράσινο γρασίδι, νεράκι καθαρό, στο διάφανο τοπίο, γαλήνιο, ήσυχο, μνημείο ξεχασμένο το ίδιο σημειώνει και ο σχολιαστής στους Tάιμς,  κάτι διόλου υψαύχενο, χωρίς ηρωϊκο πνεύμα, κάτι μέτριο, κάτι για τα παιδάκια, για σας και μας. Kαληνύχτα πριγκίπισσα, σε νυστάξαμε.

17. IN LIMBO του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Στον πρόδομο της Κόλασης, in vestibulum, έξω από ζωή και θάνατο, κυνηγημένοι από σφήκες και το τσίμπημα της μύγας, αυτοί που ούτε μίσησαν και ούτε αγάπησαν... που δεν έζησαν ποτέ τους. 'Questi sciaurati, chemai non fur vivi, erano ignudi e stimolato molto da mosconi e da vespa dh' eran ivi" (Dante, Inferno, canto III, 64-66).

Σαν αμμοθύελλα, σαν τον «λίβα που καίει τα σπαρτά», ακουγόταν το σμάρι των ανώνυμων σκιών. Πρίν φτάσει, ωδηγημένος από τον Βιργίλιο, στον Αχέροντα ο Δάντης πέρασε από σκοτεινό πεδίο, όπου κάτω από έναν άναστρο ουρανό κτυπιούνται οι ψυχές που δεν αξιώθηκαν ποτέ τους όνομα. Που δεν τους αξίζει το όνομα.

17. ΥΒΡΙΝ ΧΡΗ ΣΒΕΝΝΥΝΑΙ Ή ΣΗΜΑΙΑΝ...του Τίτου Χριστοδούλου

 Γράφει ο Τίτος Χριστοδούλου:

Oι σημαίες δεν υποστέλλονται, αλλά ούτε και «σβήνονται»!

 

He who shows that is that isn’t Gets himself locked up in prison!

Mε παρόμοια ποιηματάκια μάθαιναν στα παιδάκια τους oι παλαιότεροι (το ακούσαμε σε αναμνήσεις λογοτέχνιδος στο Radio 4) την αξία της αλήθειας και ειλικρίνειας. Με περισσότερη αυστηρότητα και κανονιστική ανελαστικότητα οι νόμοι και κανονισμοί της δημοσιογραφίας και των ηθικών (όχι τραπεζικών) επιταγών της (ethics of journalism) ορίζουν, απανταχού του πλανήτου, ως πρώτιστη υποχρέωση του δημοσιογράφου και του μέσου του, εντύπου ή ραδιοτηλεοπτικού, την προβολή αντικειμενικής και αναλλοιώτου της αλήθειας. Μάλιστα, οι θαλερότεροι και θαρραλεότεροι των δημοσιογράφων, στην σύντομη καριέρα τους πριν καταλήξουν εν χάνδακι να μετρούν τις πληγές των, εκτιμούν ως κλήση και πρώτον μέλημά τους το καθήκον να «ελέγχουν» αποκαλύπτοντες τις αλήθειες για την εξουσία, «speak truth to power», όπως το έχει ο καταξιωμένος όρος.

16. ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ ΤΗΣ ΚΟΜΒΙΚΗΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ... του Τίτου Χριστοδούλου

Γράφει ο Τίτος Χριστοδούλου:

Αναλυτικά εργαλεία από την θεωρία των Διεθνών Σχέσεων στην διαχείρηση του Κυπριακού

 

«Κομβική αποτροπή» (deterrence) είναι η διαχείριση απειλών και υποσχέσεων προς τους εμπλεκόμενους σε μια κρίση ώστε να αποτραπεί ο πόλεμος. Δυό σημαντικές πτυχές του διπλωματικού αυτού παιγνίου διπλωματίας της τρίτης πλευράς (third-party statecraft) είναι, πρώτον, ο αποτρέπων να διαθέτει μια κομβική σχέση προς τους αντιπάλους στην κρίση, κατά τρόπον ώστε η ευθυγράμμιση του με την μία ή την άλλη των πλευρών να μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά την έκβαση της σύγκρουσης.

15. ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ ΤΗΣ ΚΟΜΒΙΚΗΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ (Αναλυτικά εργαλεία από την θεωρία των Διεθνών Σχέσεων στην διαχείρηση του Κυπριακού) του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

«Κομβική αποτροπή» (pivotal deterrence) είναι η διαχείριση απειλών και υποσχέσεων προς τους εμπλεκόμενους σε μια κρίση ώστε να αποτραπεί ο πόλεμος. Δυό σημαντικές πτυχές του διπλωματικού αυτού παιγνίου διπλωματίας της τρίτης πλευράς (third-party statecraft) είναι, πρώτον, ο αποτρέπων να διαθέτει μια κομβική σχέση προς τους αντιπάλους στην κρίση, κατά τρόπον ώστε η ευθυγράμμιση του με την μία ή την άλλη των πλευρών να μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά την έκβαση της σύγκρουσης. Δεύτερον, ο αποτροπέας “επιδιαιτητής” να διαθέτει αρκετή ευελιξία σε όλη την διάρκεια της κρίσης, ώστε, στην προσπάθειά του να αποσπάσει παραχωρήσεις, να μπορεί να κινεί το βάρος της στήριξής του από την μία πλευρά στην άλλη, παίζοντας δηλαδή και τις δύο πλευρές με την συνεχή ανησυχία τους τί θα πράξει αν οποιοσδήποτε από τους δύο εμπλεκομένους στην κρίση επιλέξει ενέργειες που θα τον δυσαρεστήσουν. Είναι σημαντικό δηλαδή να μην προβλέπεται η στάση του με μόνιμες και σταθερές δεσμεύσεις κι επιλογές ή υποσχέσεις –κι αυτό περιλαμβάνει τις σταθερές προσκολλήσεις σε αμετακίνητες αρχές αν αυτό καθιστά τις ευθυγραμμίσεις του προβλέψιμες στα αντίπαλα μέρη, εξουδετερώνοντας έτσι τον μοχλό πίεσης του «τρίτου μέρους».

H δήλωση «ουδετερότητας» του «κόμβου» στην κρίση είναι αποφασιστικό στοιχείο στην επιτυχή διαχείριση της κομβικής αποτροπής. Συχνά μάλιστα και μόνο η δήλωση της ουδετερότητας στο ενδεχόμενο εκσπάσεως θερμού επεισοδίου είναι αρκετή για να το αποτρέψει. Στην περίπτωση του ενδεχομένου ανακήρυξης ανεξαρτησίας της Ταϊβάν, η δηλωμένη πολιτική ουδετερότητας κι η ασάφεια των αμερικανικών προθέσεων αποτρέπει τους εθνικιστές της Ταϊπέι, η οποία εξαρτάται από τις ΗΠΑ για την άμυνά της έναντι της Κίνας, αλλά σε καμμιά περίπτωση δεν την έχει εξασφαλισμένη. Η σκιώδης αυτή κατάσταση στις επιλογές του «κόμβου» σεε μια κρίση, ώστε να συγκρατηθούν και οι δύο εμπλεκόμενοι, είναι εξάλλου ό,τι διαφορίζει την «κομβική αποτροπή» από την συνήθη έννοια της αποτροπής και της διασφάλισης συμμαχιών για την επίτευξή της.

Για παράδειγμα, στην κρίση για τα νησιά Κεμόϊ και Ματσού τον Αύγουστο του 1958, ο Πρόεδρος Άϊζενχάουερ άφησε σε αμφιβολία για την στρατιωτική υποστήριξή του τον εθνικιστή ηγέτη Τσιαγκ Κάι Σεκ, απαντώντας ότι «δεν μπορείς να πάρεις στρατιωτικές αποφάσεις για μια κατάσταση πριν η κατάσταση αυτή εκδηλωθεί». Το αδήλωτο των αμερικανικών προθέσεων χειραγώγησε τους Κινέζους εθνικιστές να διαπραγματευθούν με τους Κομμουνιστές της Κίνας και τελικά να αποσύρουν τα εθνικιστικά στρατεύματα από τα νησιά, αποσοβώντας την κρίση.

Από κοινωνιο-ψυχολογικής πλευράς πρόκειται εδώ για την μια έκφραση της δυναμικής των τριαδικών σχέσεων των ομάδων, όπως τις ανέλυσε ο κοινωνιολόγος Georg Simmel. Σύμφωνα με την γνωστή θεωρία της δυναμικής των ομαδων του Simmel, όπως την ανέπτυξε με εμπειρικά παρσδείγματα το 1960 ο Theodor Caplow, κάθε τριαδική σχέση αναλύεται σε ένα «απομονωμένο» μέλος υπό την πίεση των ερμηνειών του για την σχέση του άλλου ζεύγους έναντι (ή εναντίον) του, ενώ, η δύναμη παρέμβασης του «κομβικού» (στην περίπτωση) μέρους, απορρέει από την δυσανάλογη δύναμή του να αποφασίσει υπέρ του ενός ή του άλλου των δύο άλλων μελών της τριάδας, κατά τρόπο που τούτο αποβαίνει αποφασιστικό για την έκβαση της διαφοράς των δύο άλλων μερών. Η δυναμική των τριαδικών ομάδων έδωσε θεωρητική βάση στην ανάπτυξη του παιγνίου του τρίτου προσώπου στην θεωρία των παιγνίων από τους πρωτοπόρους της θεωρίας John von Newman και Oscar Morgestern, με σημαντική εισφορά στην σχετική προβληματική στις διεθνείς σχέσεις.

Στην εξαίρετη μονογραφία του για την «κομβική αποτροπή» στην ιστορία της διεθνούς διπλωματίας, ο Timothy Crawford (Pivotal Deterrence : Third-Party Statecraft and the Pursuit of Peace. Ithaca: Cornell University Press, 2003), χρησιμοποιεί τρείς φορές τις ελληνοτουρικές σχέσεις και το Κυπριακό σαν παραδείγματα, επιτυχούς μάλιστα, χρήσης των μοχλών της «κομβικής αποτροπής» από τις ΗΠΑ για να αποσοβήσουν ανάφλεξη της κρίσης, είτε αυτό είναι οι κρίσεις στην Κύπρο το 1964 και 1967 είτε η κρίση στα Ίμια. Κι είναι επώδυνα σαφές από τα δικά μας παραδείγματα, ότι μία άλλη σημαντική πτυχή του διπλωματικού αυτού μοχλού διαχείρισης κρίσεων είναι η μία των πλευρών να είναι περισσότερον «ευάλωτη» στους κινδύνους αρνητικής απόφασης του «τρίτου μέρους», και συνεπώς επιρρεπής σε υποχωρήσεις που μπορούν να καταγραφούν, στο εσωτερικό της χώρας, ως «ήττα». Το πιο βασικό στοιχείο όμως, που αποφασίζει για την επιτυχία της αποτροπής ή όχι (η περίπτωση του Ινδο-Πακιστανικού πολέμου για το Κασμίρ είναι το παράδειγμα αποτυχίας), είναι τα εμπλεκόμενα μέρη στην κρίση να έχουν φτωχές άλλες επιλογές συμμαχιών και διεθνούς στήριξης. Η «κομβική αποτροπή» είναι μια σχέση δύναμης με το «τρίτο μέρος» στην οποία ο «κόμβος» έχει, και καθιστά σαφές ότι έχει, περισσότερες επιλογές από τα εμπλεκόμενα μέρη, και οπωσδήποτε τον κύριο δέκτη των πιέσεων για υποχωρήσεις.

Τούτο συνέβαινε στην Κύπρο το 1964 και 1967. Οι Τούρκοι, το 1964 ειδικά, απετράπησαν από του να εισβάλουν στην Κύπρο, στο φως της άρνησης των ΗΠΑ να δεσμευθούν σαφώς για στήριξη της Τουρκίας στο ενδεχόμενο σοβιετικής αντίδρασης σε σύρραξη. Το 1974 ωστόσο ενώ η απομονωμένη χουντική Ελλάδα δεν είχε άλλη στήριξη από την ασαφή στάση των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ, η Τουρκία είχε ήδη στήσει μια καλή βάση οικονομικών διπλωματικών σχέσεων με την Σοβιετική Ένωση. Στην σκακιέρα έπαιζε και το Ισραήλ, που απομονωμένο στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, προσέβλεπε στο οριστικό ξεκαθάρισμα του νησιώτικου αεροπλανοφόρου στην γειτονιά του. Το 1967, ο Μακάριος αναδιπλώθηκε από την κρίση με ξεκάθαρη πια την αντίληψη ότι δεν μπορούσε να βασίζεται σε στρατιωτική υποστήριξη από την Ελλάδα, που είχε υποχωρήσει αποσύροντας την μεραρχία από την Κύπρο, και ότι τρίτα μέρη, με ενέργειες ή αποχή από ενέργειες τους, μπορούσαν να επηρεάσουν την έκβαση της κρίσεως. Και το τελευταίο, μαζί με τον καίριο φόβο της απομόνωσης, είναι το αποφασιστικό στοιχείο της δύναμης της «κομβικής αποτροπής».

Το παρόν σημείωμα δεν έχει σκοπό να μπει σε μια ιστορική ανάλυση του Κυπριακού. Κρίνουμε την έννοια της «κομβικής αποτροπής» ως καίριο στοιχείο ανάλυσης στην φάση του Κυπριακού που διανοίγεται τώρα μπροστά μας και την υποβάλλουμε στο σκεπτικό του αναγνώστη καθώς θα παρακολουθεί την δυναμική διελκυστίνδα που θα αναπτυχθεί στην αποφασιστική ετούτη φάση της επίλυσης που απεφάσισε η κάλπη.

Καθώς και οι δύο νικητές των εκλογών, δηλωμένοι ως «αρεστοί στους ξένους» και «οπαδοί της Ευρώπης», αναλαμβάνουν να «παίξουν» το Κυπριακό σε ένα διεθνές θέατρο όπου τρίτα μέρη θα έχουν αποφασιστική συμβολή στην έκβαση του παιγνίου, είναι χρήσιμο οι αναγνώστες Κύπριοι να έχουν υπ’ όψη τους και τούτο το αναλυτικό εργαλείο από την θεωρία των διεθνών σχέσεων για να κατανοήσουν καλύτερα και να κρίνουν τα τεκταινόμενα. Καθώς οι αντιλήψεις των δύο απομεινάντων μονομάχων συμπίπτουν για «επιθετική» διεκδίκηση της λύσης με την «ανάληψη πρωτοβουλιών», κι ενώ οι ανάγκες της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας για «κλείσιμο» του Κυπριακού (και ντε γιούρε κλείδωμα των κερδαινομένων που έχει αποκομίσει) σηματοδοτούν μετακίνηση των διεθνών προτεραιοτήτων από την «διαχείρηση» της κρίσης σε φάση «επίλυσης», η δυναμική αυτής της φάσης εισάγει σε «κομβικό» σημείο τον ξένο παράγοντα, δηλαδή τις ΗΠΑ (κατά πρώτον λόγο) και την Ευρώπη (κατά δεύτερο λόγο) – η ερμηνεία μας αυτή σηκώνει όμως άλλη συζήτηση.

Είναι ενδιαφέρον για παράδειγμα, να παρακολουθήσουμε πώς θα παίξει (που θα παίξει, οπωσδήποτε) το στοιχείο του «blame game», του σχεδιασμού των διπλωματικών κινήσεών σου, ώστε να επιρρίπτεται στην άλλη πλευρά η ευθύνη για την μην πρόοδο. Καμμά φορά, στα πλαίσια της θωρίας της «κομβικής αποτροπής», είναι τούτο πιο σημαντικό και από το να έχει σημειωθεί προόδος.

Και, συχνά είχαμε αποδειχθεί σε αυτό αριστοτέχνες, αξιοποιώντας κυρίως τις αγκυλώσεις του Ντενκτάς. Οι επίγονοι της νέας γενιάς πια των πολιτικών, έχουν να μάθουν από τους παλαιούς μαιτρ που αποχωρούν. Με την ευγνωμοσύνη και τον θαυμασμό μας.

Τίτος Χριστοδούλου

14. ΜΙΚΡΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΗΘΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

«Ηθική σήμερα έχει καταντήσει απλά να μην πράττεις το Κακό - δηλαδή Καλό είναι να μην πράττεις το Κακό»

Κάπως συγχυσμένα τα πράγματα. Τα ξεδιαλύνω. Η αρνητικού προσήμου ηθική είναι κυρίως η ιουδαιοχριστιανική παράδοση του καλού στη νομολογική δεοντολογία εντολών, μην και μην και μην και αμην.

Μην το συγχέουμε με την Καντιανή δεοντολογία (deontic ethics), την ηθική του δέοντος που ακριβώς απορρίπτει την «ετερονομία», την άντληση δηλαδή θεμελιωτικού κύρους των ηθικών κανόνων από την «διαταγή» μιας εξουσίας, εδώ του Θεού. Ο Καντ ανήκει στους λογοκράτες ηθικούς φιλοσόφους, ο λόγος (reason) είναι που επιτάσσει το δέον του ηθικού νόμου που ο φιλόσοφος βρίσκει να διαλάμπει μέσα του όπως «ο έναστρος ουρανός από πάνω» του. 

13. Η ΑΝΟΣΙΑ ΜΑΡΜΕΛΑΔΑ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Ο υπαρξιστής φιλόσοφος Σάρτρ για το… Κυπριακό

Δεν γνωρίζω αν στον Πρόεδρο αρέσει το πρωί η μαρμελάδα. Λέω «το πρωί» με νόημα, αφού εδώ στη Βρετανία μαθαίνουμε ότι οι ραφινάτοι «posh» τρώνε «marmelade» το πρωί με το πρόγευμα και «jam» το απόγευμα με το τσάι. Εμείς οι απολίτιστοι Μεσόγειοι Κύπριοι δεν έχουμε καν ξεχωριστή λέξη για τα δύο.

Ακόμη πιο «αποθαρρυντικά», σε μια γύρα που έκαναν οι σκέψεις μου για το κείμενο αυτό βρήκα ακόμη λιγότερους Κυπρίους, οπωσδήποτε κανέναν ανάμεσα στους «Τσάρληδες», να γνωρίζουν την λέξη «ιξώδες» ή την ρίζα της καταγωγής της, στο «ιξός», το φυτό των Χριστουγέννων, γνωστό με το ξενικό όνομά του «γκυ». Φυτό ομοίως ξενικώς τιμώμενο στα έθιμα της κοσμοπολίτικης αγγλολαγνείας μας που δίνουν τα πρασινοκόκκινα χρώματά του γκυ στον εορτασμό της… Ενανθρώπησης ή Χριστουγέννων, με την φονταμενταλιστική χριστιαναλωτική πίστη του «έκαμα τα shopping μου!»

12. ΚΕΝΑ. ΚΑΙ ΝΑΑΑ!!! του Τίτου Χριστοδούλου.

του Τίτου Χριστοδούλου.

Terror vacui. Ο φόβος του κενού. Για τους φιλοσόφους. Εγγενώς εν κενώ. Ριπτόμενοι. Δύο αι μορφαί των κενών. Περιβάλλον βαρύτητας. Για βαρεμένους. Κίνηση κατακόρυφη. Ταχύτης επί 'g'. Τo απόλυτο 'g' spot. Η μετακένωση (λέξη ωραία. 'O,τι κι αν σημαίνει). Ή χωρίς βαρύτητα. Άβαρα. Κατρανέμια. Κολύμπι εν κενώ. Ως αστροναύτης. Ή σούπα του πτωχού. 'Η Συνομιλητής. Ξέμπαρκος. Με βάρκα την ελπίδα. Φάρμακο το 'γέμισμα'. Όροι Πυλιαρού. Ποδόσφαιρο. Μακρινή μπαλιά. Η ψηλοκρεμαστή ελπίδα. Η κενή εστία. Το κενό σαν στόχος. Goal. Το κενό. Η απόλυτη απελπισία. Το μπουκάλι μισόκενο. 'Η τέλεια ελπίδα. Χωρεί τα πάντα. Ο χώρος σαν κενό. Aδεια-χώρητο. Προς πλήρωση. Αν έχεις να πληρώσεις. Κενές τσέπες. Έχω; Ή επέχω; Εποχή εποχής. Απέχοντες. Στην Απόχη. Απόλυτη απελπισία. Σε τρώει. Crunch crunch. Άνευ πίστης. Ή Πίστωσης. Η Τράπεζα. Των διαπραγματεύσεων. Ήξεις, αφήξεις, αναλήψεις ούκ. Ουδέν κενόν υπό τον ήλιο. Υπό σκιάν. Τα πάντα. Umbra umbrarum. Σκιάς όναρ. Βάστα umbrella. ‘Ονειρα κενά. Το ημίφως. Penumbra. Cool umbra. Το μισόκενο. Κενό; Το μισώ.Το ον, το μη ον. Tο κενόν. Φιλοσοφία. Το κενόoοοοοοοοοοοοοοοοοοοοοοoν!!

Ντουπ. (Δούπος - ομηριστί. Μακρό - βραχύ. Το κενό. Η ζωή. Bραχεία. Τόνος στην λήγουσα. Ααααααα. Ντουπ).

Titus Londiniensis – εξ ΄Αγγλε Τέρας

11. SINE COITUM TRISTITIA του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

«Θ’ ανοίξεις το παράθυρο για τελευταία φορά, και την ζωή κοιτώντας, ήρεμα θα γελάσεις». Από τον αυτόχειρα ποιητή της Πρεβέζης. Στο απόλυτο του απονενοημένου της ζωής, η κωμικότητά της. Η απογύμνωση από νοηματοδοτικό περιεχόμενο, τόσο τραγική στο γεγονός της, είναι και τόσο κωμική στον συμπερασμό της παραίτησης που υποβάλλει. «Με δένδρο δίχως φύλλωμα θα παρομοιωθείς». Χωρίς τα δαφνόφυλλα - προσχήματα του βίου. Παραίτηση που μπορεί να είναι όμως, καθαρτικά, και κατάφαση στο ψιλό γεγονός της ζωής. Η ζωή, αίφνης, χωρίς τα περιττά κιλά της. Πάνω σε ένα δαφνόφυλλο, ένα μόνο, παρατηρεί στην «υπαρξιακή» 9η Ελεγεία του Duino κι ο Rilke αυτό το ψιλό γεγονός της ύπαρξης: «κι εμείς οι πιο εκλείποντες, [σαν το φύλλο] μόνο μια φορά, για λίγο, μια φορά, και ποτέ ξανά, αλλά αυτό, να έχεις υπάρξει μια φορά, μπορεί πια ποτέ να ακυρωθεί;»

10. Ο ΓΕΛΩΣ ΤΩΝ ΘΕΩΝ του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Ο Θεός των Εβραίων δεν γελά ποτέ. Η θρησκεία των Εβραίων, εξήγησε η Εβραία Σούζαν Σόνταγκ, είναι μια σκοτεινή υπόθεση («sober religion»). Ή, πιο σωστά, το γέλιο του Θεού δεν συνδέεται ποτέ με ευθυμία ή χαλάρωση. Είναι απειλητικό, προοιωνίζεται καταστροφή των «υπερφιάλων» ή (με την ομηρική ένννοια) «νηπίως» ασεβών ανθρώπων. Περίγελως, και μάλιστα σκληρός, παρά γέλως.  Ιδέτε τον εύχρηστον στους από άμβωνος Ψαλμό 2:4: «Ο κατοικών εν ουρανοίς εκγελάσεται αυτούς και ο Κύριος εκμυκτηριοί αυτούς». Γέλιο Σαρδόνιο, «δηκτικό», όπως θα το ώριζαν οι Έλληνες: «ούτος ο γέλως Σαρδόνιος καλείται, όταν μη τις εκ διαθέσεως και κρίσεως γελά... ο μετά δηγμού προς υπόκρισιν» (Hartmut Erbse: Scholia in Homeri Iliadem, Berolini MCMLXIX). Γέλιο επίφοβο, γέλως οργής. Επεξηγεί το επόμενο αμέσως εδάφιο, μη και υπάρξει αφελώς καθησυχαστική παρεξήγηση (Ψαλμοί, 2:5): «τότε λαλήσει αυτούς εν οργή αυτού και εν τω θυμώ αυτού ταράξει αυτούς».

9. THE USES OF VIOLENCE by Titos Christodoulou

Violence is endemic in the film industry and on TV – but its uses are inherently political

by Titos Christodoulou 

Henry Fonda acting as a desperado pistolero. He has just intercepted and is robbing a train, somewhere in the wide plains of the Far West. In front of him stands an innocent farmer, trembling with fear. He is wearing braces, to hold his worn out trousers over a torn white shirt. “Do not kill me, please do not kill me”, pleads the shaking farmer. “I have six kids to feed, I have nothing to make it worthwhile for you to kill me!” Fonda appears to have softened on the poor farmer’s pleading. He turns, as if to leave, and then, with an air of disnissiveness, and with no further ado, he shoots the hapless farmer with three (or was it more) bullets. He then blows the smoke off the smoking gun and explains, nonchalantly: “I do not trust men who do not trust their trousers”.

8. ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΕΥΦΩΝΙΕΣ του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Λόγος φωνήεις. Όντας, ως λέξις, και φωνή. Δέσιμο του ήχου με τον λόγο ακόμα πιο αδήριτo στα αρχαία ελληνικά όπου, ως γνωστόν, η ανάγνωση του λόγου δεν εννοείτο παρά ως εκφώνησή του, γινόταν πάντα φωνακτά. Κι ακόμη περισσότερο του ποιητικού λόγου, που ανέδιδε και την μουσικότητα της προσωδίας. Μέλος, τραγούδι η ποίηση, με την συνοδεία της κιθάρας η «ιμερόεσσα αοιδή» του έπους, της λύρας (ή του αυλού) η αιολικής προέλευσης λυρική ποίηση, όπου «μέλος», μελική ποίηση, σημαίνει ακριβώς το πάντρεμα στίχου και μουσικής. Στην (δωρικής καταγωγής) χορική ποίηση, μετά την επική ποίηση, από τον 7ο αιώνα και μετά, έχουμε, με την πρόσθεση της όρχησης, το απόλυτο αισθητικό ανάπτυγμα του ποιητικού ρυθμού, με την τριαδική σχέση του λόγου, της μουσικής και της κίνησης.

7. ΟΞΥΜΩΡΙΑΣ ΕΓΚΩΜΙΟΝ του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Όλα τα οξύμωρα στην πίστα. Το οξύμωρον. Αρχαίος ο όρος, από την ρητορική θεωρία. Κι αρχαία η πρακτική, με σοφό συχνά παρά σοφιστικό περιεχόμενο, όπως το ρητό «σπεύδε βραδέως»... Πρόκειται για συζεύξεις η συνδυασμούς όρων που αντιφάσκουν και αλληλοαναιρούνται, συχνά παράγοντας στην εμφανή τους νοηματική σύγκρουση και τριβή το φως μας νέας, κρυμμένης, κατανόησης κι αλήθειας. Πιο συχνά πρόκειται για τετριμμένες εκφράσεις που, 

στρογγυλεμένες από την χρήση, έχουν χάσει την οξύτητα της κυριολεξίας και δεν εκπλήσσουν με την άτεχνη αντίφαση των όρων τους. Η «γνήσια απομίμηση», το «κοινό μυστικό», η «κακή υγιεία». Το αμίμητο αγγλικό «doing nothing», όπως και τα μονολεκτικά «ολομόναχος», «μονοκομματισμός», «νεοκλασσικισμός» ή η ακατανόητη... «αναπαλαίωση». Και βέβαια, η επιτομή του τηλεοπτικού οξύμωρου ο τηλεσεξολόγος «Ασκητής».

6. ΚΛΑΠΑ ΚΛΑΠ, Ο ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΗΓΕΤΗΣ του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Κλαπ κλαπ. Κλάπα–κλαπ. Κλαπ. ΄Ορθιοι οι εκατοντάδες σύνεδροι του ΚΚΣΕ, του κομμουνιστικού κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, χειροκροτούν τον ηγέτη πατερούλη τους, τον επονομαζόμενο «Κόμπα ο Τρομερός» (Koba the Dread). Ο Ιωσήφ Στάλιν. Σε διατεταγμένη υπηρεσία το χειροκρότημα, πυκνό, με σφιγμένο ενθουσιασμό, συνεχίζει χωρίς ίχνος κόπωσης, αυτο-ενισχυόμενο, αυτο-επιβεβαιούμενο, σαν ραγδαία βροχή που δεν λέει να σταματήσει, σαν τις οπλές του ιππικού που ξεχύνεται ασυγκράτητο στην στέπα  καταπατώντας το χορτάρι και τα λουλούδια, συνθλίβοντας τους ανθρώπους...

Ένα χειροκρότημα που θα συνεχίσει μανιακά στην αιωνιότητα. Γιατί κανείς δεν τολμά να ακουστεί ότι έχει κουραστεί, ότι διανοείται να είναι ο πρώτος που θα διακόψει τον ύμνο στον Ηγέτη. Ένα ηγέτη που χειροκροτεί κι αυτός τον εαυτό Του, σαν διευθυντής ορχήστρας που οδηγεί τα όργανα του θαυμασμού Του.

5.ΤΟ ΕΝΝΟΜΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΝΟΜΟΝ - Οδοντικά ενθήματα και δημοκρατικά ενθυμήματα του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

«Είμαι υπέρ της τήρησης του νόμου». Σε πρώτη ανάγνωση, δήλωση α-νόητη, στερούμενη νοήματος. Διότι αν θεωρήσουμε, με τον Φιλόσοφο, νοηματικές προτάσεις, δηλωτικές κάποιου εμπειρικού νοήματος, αυτές των οποίων και η αντίθετες θα είχε νόημα να λεχθούν, η πρόταση αυτή, στο πραγματιστικό της επίπεδο, είναι α-νόητη, «sin-loss» (Βίτγκενστάιν). Όσο αδι-ανόητο είναι να ισχυρισθεί κανείς το αντίθετο, «δεν είμαι υπέρ της τήρησης του νόμου». Εφάμιλλη λοιπόν σε νοηματικότητα η πρόταση αυτή με εκείνες τις απύθμενες ερωτήσεις των τηλεοπτικών αθλητικογράφων στους προπονητές των ομάδων μετά τον αγώνα: «είστε απογοητευμένος που έχασε η ομάδα σας;».

4. ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ του Τίτου Χριστοδούλου

  “I would tell audiences that we were facing not a bubble but a froth – lots of small, local bubbles that never grew to a scale that could threaten the health of the overall economy.” Alan Greenspan, The Age of Turbulence.

Πολλές και κατά συρροή, ή κατά συνδρομή, οι αιτίες της πιστωτικής κρίσης. Φιλόσοφοι της λογικής της επιστημονικής εξήγησης θα σας έλεγαν ότι έχουμε εδώ μια κλασσική περίπτωση υπερκαθορισμού του αιτιατού από ένα σύνολο αιτιών εκάστη των οποίων προβάλλει ως επαρκής αν και όχι ως αναγκαία συνθήκη για την εμφάνιση του αιτιατού: causal over-determination. Θεωρητικοί φιλόσοφοι θα υπεδείκνυαν εξ άλλου εδώ την κλασσική σύγκρουση στην κοινωνιολογία ανάμεσα στην «δομή» και την «πράξη» (agency and structure) στην εξήγηση κοινωνικών φαινομένων, εδώ της πολιτικής οικονομίας. Πρόκειται κι εδώ για μια συρροή ή συνάντηση των αιτιών. Πολλές, αμέτρητες προσωπικές ενέργειες δράσεις ή αβλεψίες κι αποδράσεις από την σωφροσύνη, οικονομικών παραγόντων, τραπεζιτών, πολιτικών και ιδιωτών, έφεραν την δομική ανάφλεξη του συστήματος που, αν αναλύεται με όρους συστημικού ρίσκου και δομικής κρίσης, συνιστά όχι λιγότερο και ευκαιρία ατομικού αναστοχασμού και αυτοκριτικής για τις ακρότητες μιας προσωπικής παραφροσύνης.

3. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΚΡΙΣΙΣ του Τίτου Χριστοδούλου

του Τίτου Χριστοδούλου

Οξυδερκές όσο κι αν είναι, ένα κείμενο που επιχειρεί να ελέγξει «ιδεολογικές» αναγνώσεις της πιστωτικής κρίσης μέσα από την αντίπαλη ιδεολογία, κινδυνεύει να αυτοπαγιδευτεί σε ένα οξύμωρον. Αναφερόμαστε στην ολοσέλιδη «πολεμική» ανάλυση του Πρόδρομου Προδρόμου, που δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Σημερινή.

Ο πολιτικός αρθρογράφος του «ελέγχει» τις αριστερές «ιδεολογικές» ερμηνείες της πιστωτικής κρίσης που, προφανώς, αν έχουν στο ελάχιστο βάθος μελετήσει τον Μαρξ, δεν θα δυσκολευθούν να την αποδώσουν στις εγγενείς, δομικές κρίσεις του καπιταλισμού, όπως είναι η κρίση της υπερσυσσώρευσης (overaccumulation ) και της «αξιοποίησης» (valorisation) του κεφαλαίου.

2. ΑΚΟΜΑ ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ, ΑΓΙΕ ΑΜΒΡΟΣΙΕ…(Η ανθρώπινη γεωγραφία του Κυπριακού) του Τίτου Χριστοδούλου.

του Τίτου Χριστοδούλου.

Είμαστε πρόσφυγες.  Ποιος μας γύρισε έτσι, να ’χουμε πάντα, να το μπορούμε πάντα να κρατούμε μέσα μας και έξω, στων άλλων την αδιαφορία και την φωνάζουμε παράταιρη δική μας και πεισματική, την στάση της παντοτινής επιστροφής.  Αυτοί που όντας εδώ και άθελα με τη ζωή κινώντας προς τα εμπρός, μετέωροι να μοιάζουμε αναχωρητές το πίσω ανακαλώντας που τον χρόνο μας έχει σταματήσει.  Εκείνους μοιάζοντας που πριν η τελευταία στροφή για πάντα από τα μάτια κρύψει την κοιλάδα του χωριού, σε στέρηση παντοτινή στέκονται, και την κοιτούν το βλέμμα που διαρκεί, και ζώντας από τότε τη ζωή μας, πάντα παίρνοντας άδεια από αυτή για να γυρνούμε στο ίδιο πάντα βλέμμα τούτο που διαρκεί.

1. Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΙ Η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ "ΛΥΣΗ" ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ του Τίτου Χριστοδούλου

Γράφει ο Τίτος Χριστοδούλου:

Η προωθούμενη λύση του Κυπριακού διακηρύσσεται από την ηγεσία μας ότι απαιτείται να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Κυπρίων, με τον συνοδό πάντα προσδιορισμό «Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων».

Η πρακτική, ωστόσο, της συνεταιρικής δημοκρατίας «power sharing», εν προκειμένω «consociationalism», η οποία και αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο στην συζητούμενη πολιτειακή ρύθμιση ή «λύση» του Κυπριακού, σε πλείστες πρόνοιες της δεν είναι συμβατή με την διεθνή νομοθεσία όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πέραν των δυσκολιών για την μεγίστη «καλή θέληση» που απαιτεί από τους εταίρους η καθημερινή τριβή των επίπονων διαπραγματεύσεων και συνεχών συμβιβασμών για να λειτουργήσει, επιβάλλει και τούτο τον επαχθή συμβιβασμό.