1. Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΙ Η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ "ΛΥΣΗ" ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ του Τίτου Χριστοδούλου

Γράφει ο Τίτος Χριστοδούλου:

Η προωθούμενη λύση του Κυπριακού διακηρύσσεται από την ηγεσία μας ότι απαιτείται να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Κυπρίων, με τον συνοδό πάντα προσδιορισμό «Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων».

Η πρακτική, ωστόσο, της συνεταιρικής δημοκρατίας «power sharing», εν προκειμένω «consociationalism», η οποία και αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο στην συζητούμενη πολιτειακή ρύθμιση ή «λύση» του Κυπριακού, σε πλείστες πρόνοιες της δεν είναι συμβατή με την διεθνή νομοθεσία όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πέραν των δυσκολιών για την μεγίστη «καλή θέληση» που απαιτεί από τους εταίρους η καθημερινή τριβή των επίπονων διαπραγματεύσεων και συνεχών συμβιβασμών για να λειτουργήσει, επιβάλλει και τούτο τον επαχθή συμβιβασμό.
Ότι οι μηχανισμοί λειτουργίας της συνεταιρικής δημοκρατίας κατάφωρα παραβιάζουν καθολικώς αποδεκτούς νομικούς κανόνες και αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κι ο πολίτης καλείται να ζει κι ανέχεται τις παραβιάσεις αυτές τόσο στο επίπεδο των συντριπτικών υποχωρήσεων για την επίτευξη της λύσης (ο ελέφαντας στο δωμάτιο που είναι η νομιμοποίηση της κατοχής και των συνεπειών της εθνοκάθαρσης) όσο και στην καθ’ ημέραν λειτουργία της συνεταιρικής «δημοκρατίας».

Καθ’ ημέραν θα ζει ο Κύπριος πολίτης το γεγονός ότι οι πρόνοιες της συνομολογούμενης ομοσπονδίας ευνοούν τα «ομαδικά δικαιώματα» σε κραυγαλέα παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων. Που, ωστόσο, αποκλειστικά και μόνο αυτά αναγνωρίζει η φιλελεύθερη (liberal) ατομικιστική φιλοσοφία της διεθνούς νομοθεσίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απαριθμώντας 30 από αυτά στην Γενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, το 1948 (Universal Declaration on Human Rights). Κατηγορίες για «ρατσισμό» εγείρει, π.χ. το γεγονός ότι, επιμελούμενη τα «ομαδικά» δικαιώματα, η συνεταιρική δημοκρατία διακρίνει ανάμεσα στα μέλη της πολιτείας στη βάση εγγενών ή συμφύτων (ascriptive) χαρακτηριστικών, όπως η φυλή, η θρησκεία ή η εθνότητα, παρά στη βάση κριτηρίων «ουδέτερων» ή «τυφλών» ως προς την εθνική ή όποια ταυτότητα των πολιτών.

Bάναυσα επιβεβλημένες, προϊόν κατακτητικού πολέμου κι εθνοκάθαρσης, οι «ζώνες» της διζωνικής συνιστούν παραβίαση των βασικών ατομικών δικαιωμάτων ή ελευθεριών της διακίνησης, ιδιοκτησίας κι εγκατάστασης. Αφού οι αποκλεισμοί εδράζονται σε σύμφυτα χαρακτηριστικά, όπως η εθνότητα, πρόκειται εδώ για μια μορφή ρατσισμού που παραβιάζει την Διεθνή Συνθήκη της Καταστολής και Τιμωρίας του Εγκλήματος του Άπαρτχάϊντ (International Convention of the Suppression and Punishment of the Crime of Appartheid), η οποία απαγορεύει τον διαχωρισμό ανθρώπων στην βάση της εθνικής τους ταυτότητας. Επιπλέον, η στέρηση των κατοίκων της αλλοεθνούς κοινότητας σε μία ζώνη από το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι και το δικαίωμα ίσης πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες της περιοχής συνιστούν παραβίαση του άρθρου 21 της Γενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Σε όλη την ιστορία της εξέλιξης της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Χάρτα και τις Διακηρύξεις των Ηνωμένων Εθνών, γίνεται προσεκτική αποφυγή της μνείας των ομαδικών δικαιωμάτων. Μόνοι «συμβιβασμοί» είναι η δημιουργία της Υπο-επιτροπής για την Παρεμπόδιση των Διακρίσεων και την Προστασία των Μειονοτήτων και, μόλις το 1992, ηΔιακήρυξη των Δικαιωμάτων Προσώπων που Ανήκουν σε Εθνικές, Θρησκευτικές ή Γλωσσικές Μειονότητες, στο επίπεδο δηλαδή μονάχα της διακήρυξης, χωρίς νομικά δεσμευτική ισχύ (Declaration on the Rights of Persons Belonging to National or Ethnic,Religious and Linguistic Minorities).

Τούτο διότι, με την ανάδειξη της φιλελεύθερης ιδεολογίας στην διεθνή αρένα, η φιλελεύθερη – ατομιστική φιλοσοφία των ατομικών δικαιωμάτων κρίνεται ότι προσφέρει την αναγκαία προστασία για διάφορες μειονοτικές ομάδες, ανεξάρτητα από την διαφορίζουσα βάση των ομαδικών τους χαρακτηρισμών, θρησκευτικών, γλωσσικών, πολιτιστικών ή εθνικών. Προτερότητα, φιλοσοφική και νομική, δίνεται στα ατομικά δικαιώματα που κατέχει κάθε άνθρωπος στην βάση του ότι είναι έλλογο όν που μπορεί να αποφασίζει, δηλαδή της ανθρώπινης ιδιότητάς του. Εξάλλου, οι επιμέρους ταυτότητες των «ομαδικών δικαιωμάτων», με τις εγγενείς τάσεις χειραγώγησης τους σε ακρότητες, είναι ύποπτες ότι αποδυναμώνουν μια πηγαία ευαισθησία μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα που εκπηγάζει από την βαθιά συνείδηση της κοινής μας ανθρωπιάς.

Θυμηθείτε την αίσθηση του ανθρωπισμού που διαπνέει το καταληκτικό Ω της Ιλιάδας από όπου αντλούμε τα πιο βαθιά ανθρωπιστικά μας ιδεώδη, και μάλιστα σε αναφορά προς άλλες, εχθρικές, εθνότητες. Κι ερμηνεύσατε, σε αντιπαραβολή και προς αυτό το πνεύμα, το αφιονιστικό σωβινιστικό σύνθημα που φέγγει το σκοτάδι του στο κατεχόμενο βουνό μας.

Τίτος Χριστοδούλου