του Τίτου Χριστοδούλου
Ο Θεός των Εβραίων δεν γελά ποτέ. Η θρησκεία των Εβραίων, εξήγησε η Εβραία Σούζαν Σόνταγκ, είναι μια σκοτεινή υπόθεση («sober religion»). Ή, πιο σωστά, το γέλιο του Θεού δεν συνδέεται ποτέ με ευθυμία ή χαλάρωση. Είναι απειλητικό, προοιωνίζεται καταστροφή των «υπερφιάλων» ή (με την ομηρική ένννοια) «νηπίως» ασεβών ανθρώπων. Περίγελως, και μάλιστα σκληρός, παρά γέλως. Ιδέτε τον εύχρηστον στους από άμβωνος Ψαλμό 2:4: «Ο κατοικών εν ουρανοίς εκγελάσεται αυτούς και ο Κύριος εκμυκτηριοί αυτούς». Γέλιο Σαρδόνιο, «δηκτικό», όπως θα το ώριζαν οι Έλληνες: «ούτος ο γέλως Σαρδόνιος καλείται, όταν μη τις εκ διαθέσεως και κρίσεως γελά... ο μετά δηγμού προς υπόκρισιν» (Hartmut Erbse: Scholia in Homeri Iliadem, Berolini MCMLXIX). Γέλιο επίφοβο, γέλως οργής. Επεξηγεί το επόμενο αμέσως εδάφιο, μη και υπάρξει αφελώς καθησυχαστική παρεξήγηση (Ψαλμοί, 2:5): «τότε λαλήσει αυτούς εν οργή αυτού και εν τω θυμώ αυτού ταράξει αυτούς».
