ΚΥΠΡΟΣ, ΠΕΦΤΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΜΑΚΡΟΥ - LONG WAY DOWN του Τίτου Χριστοδούλου

Γράφει ο Τίτος Χριστοδούλου:

Tραγωδήθηκε, λοιπόν, χθες ο ωδικός χάρτης των Συνομιλιών λύσης, μα τι λύσης, κατά-λυσης του Κυπριακού. Δεν ειπώθηκαν πολλά από τα κρισιμότερα, εισηγήθηκαν από τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ. Κι ούτε,βέβαια, ποιος και για ποιο ‘σκοπό’, παίζει τον σκοπό του χορού: calls the tunes, στην γλώσσα του. Ένοχες σιωπές, κι όχι μόνον από τον Πρόεδρο, αλλά κι από τους συντονισμένους δημοσιογράφους που, περιορισμένοι στην ατζέντα, άφησαν ανέγγιχτα τα κρισιμότερα.Η κρίση, ως στοχασμός, εξ επαγγέλματος σ’ αυτόν τον τόπο, αφήνοντας ανέγγιχτο και εκτός στόχου, άστοχο, εκτός σκέψεως και διασκέψεως το πλέον κρίσιμο.

Το εν πολλαχώς λέγεται, θα έλεγεν ο Αριστοτέλης, συνοψίζοντας σε ένα φιλοσοφικό αφορισμό τα ασαφή, εποικοδομητικά ή αποδομητικά, στο σχολιασθέν επί μακρόν χθες ‘κοινό ανακοινωθέν’, για τις διαδικασίες λύσης του Κυπριακού. Επικοινωνιακός θρίαμβος για τον Πρόεδρο (δικαιούσαι το μπόνους, Στυλιανίδη) ενημερωτικό και στοχαστικό Βατερλώ για τους ενδιαφερομένους, κάποιον κυπριακό λαό, που έμεινε με την σκοπούμενη από τους επικοινωνιολόγους του Προέδρου γεύση ότι πάμε καλά, ότι ο πηδαλιούχος Πρόεδρος δεν θα βουλιάξει στο νερό, ως άλλος Παλίνουρος,κι ότι γνωρίζει τι κάνει. Αλλά, στο τελευταίο μας έπεισε κι εμάς, χωρίς, βέβαια, αυτό να μας καθησυχάζει στο ελάχιστο.

Έμεινε,λοιπόν, πρωτίστως στο θέμα της μιας κυριαρχίας η διάσκεψη. Δηλαδή στα ασαφή, στην καρδιά των εποικοδομητικών ασαφειών του κοινού ανακοινωθέντος και της σκοπούμενης λύσης. Θα είναι μία, θα είναι δύο ή θα είναι τρεις οι κυριαρχίες; Διαλέγετε και παίρνετε, αυτό σημαίνει, άλλωστε, η τακτική των εποικοδομητικών ασαφειών, να μην κολλάμε στις λεπτομέρειες. Κάπου ανάμεσα στις ακαδημαϊκές λεπτολογίες της διαφοράς ανάμεσα σε κυριαρχία ως sovereignty και ως εξουσίες, powers, ο Πρόεδρός μας εννοεί μία κυριαρχία, ο Έρογλου, ρητώς δήλωσε αμέσως ότι εννοεί δύο κυριαρχίες και το κείμενο σημαίνει, ή θίγει, υπό τις διαφορετικές τους, πιο πάνω, σημασίες, τρεις κυριαρχίες... ή, εξουσίες; 

Ομοίως δι-ασαφηνίζεται, παραπέμπεται δηλαδή στις εποικοδομητικές ασάφειες, το από πού θα πηγάζει αυτή η κυριαρχία, ή κυριαρχίες. Κι εδώ διαλέγετε και παίρνετε - κι οι Τούρκοι διάλεξαν και πήραν και τρέχουν, αφού σκοπός τους είναι να διασφαλίσουν επανίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με πράξη ιδρυτική των κυρίαρχων συστατικών πολιτειών, ή, κατ’ αυτούς, κρατιδίων. Συνδέεται δηλαδή τόσο το θέμα των κυριαρχιών όσο και αυτό της επανίδρυσης κι όχι μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως Ενωμένης, αλλά…όχι πρότερον διαλυμένης, Κυπριακής Δημοκρατίας. Συντίθεται και από μέρη το εν, λέγει στο Ι των Μετά τα Φυσικά του ο Φιλόσοφος, αλλά τι είναι οντολογικώς πρότερον, το εν ή τα στοιχεία του; Το θέμα, σε ό,τι αφορά το Κυπριακό δεν είναι μεν μεταφυσικό, αλλά οι σημασίες έχουν οπωσδήποτε, εδώ, σημασία!!!

Εξυπακουόμενα,αλλά ουδαμού ακουόμενα

Μα,“εξυπακούεται”, επιμένει ο πρόεδρος, από την συνέχεια της παρουσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέχρι και την…συνέχιση της πλάτης μας κάτω από το μαστίγιο της Τρόικα. Εξυπακούεται, αλλά γιατί τότε, σαφώς, δεν ακούεται; Γιατί επιμελώς σιγείται το κρισιμότερον, ο όρος ‘μετεξέλιξη’ στο ανακοινωθέν; Γιατί χρειάστηκαν 2000 λέξεις για να κρυβούν κάτω από την ιλύ της εποικοδομητικής ασάφειας τα…εξυπακουόμενα, αλλά ουδαμού ακουόμενα; Ας υποθέσει ο καθείς, ο καθένας δίνει την ερμηνεία που θέλει, αφήνει να εννοηθεί (κι αυτό να εννοηθεί), το εναρκτήριο λάκτισμα των συνομιλιών. Στην πυγήν ποίων, το λάκτισμα; Διότι, η Τουρκία δεν είναι ο καθένας, είναι η Δύναμη Κατοχής του ημίσεως της πατρίδας μας, με σκοπούς επικυριαρχίας στο όλο του τόπου, σκοπούς που εξυπηρετεί όχι μόνο το ανακοινωθέν, αλλά και η όλη διαδικασία κι η προετοιμαζόμενη κατάληξη των συνομιλιών κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας μας. Εκείνο το ληξιπρόθεσμον “ελληνικόν κρατούιν” που ήθελε να ξεφορτωθεί ο επανελθών εκ της ναφθαλίνης Παπαπέτρου.

Εκείνοτο καίριον και κυριώτατον, πουπαντελώς εσιγήθη χθες στην προσεκτικά ενορχηστρωμένη παρτιτούρα της δι-ασκέψεως, είναι όχι τόσον αν θαδοθεί κυριαρχία στους Τουρκοκυπρίους, όχι αν το μπουκάλι του 1960 θα σπάσει σταεξ ών συνετέθη (ιδρυτικώς, ισχυρίζονται οι Τούρκοι) γυαλάκια. Αλλά, τίετοιμάζεται να περιέχει η φιάλη αύτη των υπερφιάλων, και σε ποιους θα ανήκει ηδια της αρχήθεν δεκτής ομοσπονδιακής λύσηςσυγκυριαρχούμενηκι επικυριαρχούμενη Ενωμένη κι εξουθ-ενωμένηΔημοκρατία. Καίει, βεβαίως η κυριαρχία, αλλά φλέγει και φρύττει καιτσουρουφλίζει η φρίκη τηςσυγκυριαρχίας.Η συνιδιοκτησία, αίφνης και για πρώτη φορά της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους Τουρκοκυπρίους, και δι’ αυτών από την Τουρκία. (έπρεπε, αν δεν υπήρχαν οι Τκ,να τους εφεύρουμε, είχε πει κάποιος πασάς, πείτε τον Λάλα Πασά, τον λάλο). 

Δεν έχει εξηγηθεί από τους αδιάβαστους κι αδιάφορους για το ουσιώδες, δημοσιογραφίσκους ότι η Κυπριακή Δημοκρατία του 1960, τότεήταν πραγματικά ενωμένη, ενιαία και μία, όχι συγκολλημένη με ιδρυτικές συμφωνίες τεκκάλεμι. Μία κι αδιαίρετη ήταν τότε η κυριαρχία, με έναν ιδιοκτήτη κι αυθέντη, την Κυπριακή Δημοκρατία. Υπήρχανδύο κοινότητες, όχι ιδρυτικές, κι αυτές μοιράζονταν την διακυβέρνηση, όχι την κυριαρχία του τόπου. Είχαμε συνεταιρική κι όχι συγκυριαρχούμενη, ομόσπονδη δημοκρατία. ‘Power sharing’ διακυβέρνηση,μοιρασιά των εξουσιών της διακυβέρνησης κι όχι της κυριαρχίας, ‘sovereignty sharing’ή ‘pooled sovereignty’,όπως επιζητούν, και κερδίζουν, σε αυτή την από μακρού πτώση μας στα χέρια τους,οι Τούρκοι. Είχαμε, αυτό που επιγράφεται στην επιστήμη των συνταγματικών διευθετήσεων, ‘consociationalism’, τον τύπο των συνταγματικών διευθετήσεων που διετύπωσε ο πολύς Arend Lijphardt,και του οποίου η πιο παταγώδης αποτυχία θεωρείται η Κυπριακή Δημοκρατία του 1960.

Καιπροφανώς, θα απετύγχανε. Σχεδιασμένη να ενώσει την θέληση, διατηρώντας αυτόνομους τους τρόπους του είναι, ‘uniting the will, dividing the ways’, κι όντας εγγενώς δυσλειτουργική, αντιπαραγωγική,επίπονη και όχι εύλογη στις σκληρά λαμβανόμενες, μετά από πολλή τριβή αποφάσεις, η συνεταιρική και συναινετική διακυβέρνηση προϋποθέτει για την επιτυχία της την μέγιστη καλή θέληση, αυτή που υποτίθεται ότι έχει σκοπό να προωθήσει κι εμπεδώσει, ως συνταγματική διευθέτηση συνύπαρξης και συλλειτουργίας των διεστώτων. Ετοιμαστείτε να αγαπήσετε και να θυσιάζεστε στα δελφάκια σας, τους Τκ, χωρίς καν την προϋπόθεση να έχει ανταπόκριση ο έρωτάς σας. Και υπό την απειλή του βούρδουλα της κακιάς πενθεράς Τουρκίας, με βλέψεις, πάντα στο οικόπεδο. Τώρα, και το πετρελαιοφόρο αλίπεδο. Το 1963 δεν αντέξαμε, σκάσαμε. Το 1974 έσκασαν,προετοιμασμένες γι’ αυτό, οι τουρκικές μπόμπες. Τώρα, έχουμε το σκίσιμο, που προετοιμάζει πιο σκάσιμο;

Long way down, Κύπρος,πέφτοντας από μακρού. 

Το τραγικοκωμικό βιβλίο του Nick Hornby μου έφερε στον νου η χθεσινή διάσκεψη. Tους επίδοξους (ή, άδοξους) αυτόχειρες που στριμώχνονται σε μια ταράτσα δεκαόροφου κτιρίου στο Βόρειο Λονδίνο. Τόσο χρειάζεται, τουλάχιστον δεκαόροφο. Πέφτουμε κι εμείς, σαν Κύπρος, πολύ καιρό.Σαράντα χρόνια πέφτουμε. Πολλοί πλούτισαν, στο μεταξύ εμπορευόμενοι, σαν Φοίνικες που είμαστε, στην πτώση μας. Άλλοι, εμπορευόμενοι την ίδια την πτώση μας. Και πέφτουμε. Κάνει μπαμ ότι πέφτουμε, “on, nous descendons, pir que cela, nous tombons”,που ώκτιρε ο Καπετάνιος, στου Ιουλίου Βερν την προφητική και για μας Μυστηριώδη Νήσο. Χθες, έκανε μπαμ το κάζο, casus, η τελειωτική, τελευταία μας πτώση!