Προϋπόθεση του ανθρώπινου γέλιου είναι, πάνω από όλα, η αυτοσυνειδησία και αναγνώριση της κατάστασής μας... Δικαίωμα και αλήθεια στην σάτιρα δίνει το δάκρυ... Κι η δια του αυτοσαρκασμού συμμετοχή στην διακωμωδούμενη «ανθρώπινη κατάσταση», που ο σαρκασμός οικτίρει και δια του γέλωτος θρηνεί. Finita é la Comedia. Incipit tragoedia. Eκεί, στο γέλιο της παραιτημένης απαξίας, ριζώνει η αλήθεια της τραγωδίας μας.
Γράφει ο Τίτος Χριστοδούλου:
Το «αστείο» τότε ομοιάζει σε τούτο με τον «έρωτα» . Είναι μια εξαιρετικά ραφιναρισμένη δραστηριότητα, ο άνθρωπος στο καλύτερο της κοινωνικής του συμπεριφοράς, για να εξυπηρετηθεί μια ωμή ζωϊκή ανάγκη. Πόσες εκφάνσεις του ανώτερου πολιτισμού μας, λογοτεχνία, ζωγραφική, μουσική, θέατρο, το ίδιο το αστείο στις πιο επιδεικτικά «λεπτές» μορφές του, σκοπό έχουν να εξυπηρετήσυν την ανάγκη του έρωτα, ανάγκη κατώτερη ανατομικά, που ο φιλόσοφος αυτοκράτωρ, ο Μάρκος Αυρήλιος, ώρισε ότι ικανοποιείται με την «εντερίου παράτριψιν και, μετά τινος σπασμού, μυξαρίου έκκρισιν». Και θα έλειπαν, δεν θα είχαν καν λόγο υπάρξεως, αν πολλαπλασιαζόμασταν σαν τα φυτά δι’ επικονιάσεως; (Είναι πιτυρίδα αυτό ή μπερμπαντεύεις πάλι, πονηρούλη;)
Ανάγκη που οι σκύλοι, κι οι όμοιοί των «κυνικοί» φιλόσοφοι, ικανοποιούν οπουδήποτε και με οποιανδήποτε, ουρά να κουνάει, σεισοπυγούσα σουσουράδα, ενώ τα φυτά, είπαμε, την διεκπεραιώνουν μάλλον πορνικά κι απρόσωπα… Δι’ επικονιάσεως ή με την αφόδευση των σπόρων τους από τα ζώα που δελεάσθηκαν να φάνε τα φρούτα τους. Εγένετο γε οργίως, το γεώργιον.
(Θα το θυμάται αυτό ο πρόξενος κακών, που ανωνύμως (παροικιακό στάνταρντ αυτό) μας επετίθετο «για τα «ακαταλαβίστικα ελληνικά» μας, στις «επί χρήμασι εκδιδόμενες» παροικιακές εφημερίδες.
Γεωργούμε άνευ μαλακίας, εδήλου και εις τον Οικονομικόν τουτ' ο Ξενοφών. Νomen est omen, έχουν γε οργίως όλα το όνομά τους).
Μωρός ο θρήνος, αν παρατραβά, σοφός ο γέλως. Που κλαίει πιο αποκαλυπτικά, ειδικά στο παρατράβηγμα κι αυτός της επιμένουσας αλήθειας του. Αστεία τα κείμενα, τόσο συχνά, φορτικά συχνά, στα χέρια σας, με ένα γέλιο που υπερβαίνοντας το στιγμιαίο της έκπληξης, μένει να θρηνεί.
Γιατί, αστείο που παρατραβά, στο κλάμμα φέρνει.
«Qui est fol est sage», όποιος τρελλός δείχνει είναι σοφός. Με την «τρέλλα» των κειμένων, σαν τον τρελλό της αναγέννησης, την ανατρεπτική τρέλλα του καρναβαλιού, που αναγνώρισε ο Μπαχτίν, μιλά το αστείο μας στην εξουσία του λόγου την δική του αλήθεια, την δική τους αναλήθεια. Σαν «τρελλό», με την άδεια της τρέλλας του, φέρνει τα «πάνω» κάτω: Εκεί που οι φρόνιμοι φρονίμως κλείνουν το στόμα, μόνος μένει ο τρελλός να πει στον «τρελλαμένο», εκτός ορίων, βασιλέα Ληρ τις αλήθειες της παράφρονος κατάστασής του.
And we laugh, we laugh…
Διάλεξη Τίτου Χριστοδούλου για το γέλιο και το χιούμορ, αύριο Παρασκευή 7.30, Alma Libre, 33 Ταγμ. Πουλίου, Άγιος Ανδρέας - Άγιος Δεμέτιος
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Ένα ιστολόγιο προβληματισμού και διαλόγου...!!!