Γράφει ο Αθανάσιος Μιχαλόπουλος
Όταν έγραφα παλιότερα για την έννοια του "προσώπου", δεν στεκόμουν σε κάτι που γεννήθηκε στο δικό μου μυαλό ή σε κάποια φανταστική σφαίρα ουτοπικών αφηγήσεων προγόνων μας. Για το "πρόσωπο", το οποίο σχηματίζεται μέσα στην κοινότητα σχέσεων, έχουν γράψει και μιλήσει οι μεγαλύτεροι Έλληνες ποιητές μας και συγγραφείς. Μια έννοια που συνθέτει το περίγραμμα και την ουσία της ελληνικότητας ως οικουμενικότητας στη σύγχρονη εποχή. Γράφει λοιπόν ο Ελύτης στο "εν λευκώ" (Ίκαρος):
[ Το καίριο στη ζωή αυτή κείται πέραν του ατόμου. Με τη διαφορά ότι, αν δεν ολοκληρωθεί κανείς σαν άτομο- κι όλα συνωμοτούν στην εποχή μας γι' αυτό-, αδυνατεί να το υπερβεί. ]
Η οντολογική πορεία που πρέπει να διανύσει ο άνθρωπος, ως προς τον ανθρωπολογικό τύπο που κάθε φορά υιοθετεί μέσα σε έναν πολιτισμό, έχει τρία σκαλιά, επίπεδα: α) ο κολεκτιβικός άνθρωπος, β) το άτομο, γ) το "πρόσωπο". Οι κοινωνίες στις οποίες αντίστοιχα εμφανίζονται κατά πλειοψηφία αυτοί οι τρεις τύποι ανθρώπου είναι η κολεκτιβιστική, η ατομοκεντρική, η κοινοτική. Τους τρεις αυτούς ανθρωπολογικούς τύπους, βέβαια, τους συναντάμε και διάσπαρτους σε όλες τις κοινωνίες.
Κάποιοι ίσως δεν κατανοούν την έννοια του "προσώπου". Στην ουσία είναι το "αυτόνομο ενεργούν άτομο" που δεν απαιτεί κάποια μορφή εξουσίας για να προστατευθεί και να εξαρτάται από αυτήν, αλλά κοινωνεί ελεύθερα με τους συμπολίτες ή συνανθρώπους του ζωτικά θέματα του οίκου του, της πόλης του και του περιβάλλοντός του. Το παράδοξο εδώ είναι ότι αυτή η κοινότητα σχέσεων των προσώπων καθίσταται η ίδια "εξουσία".
Ας προσπαθούμε όχι να αναμηρυκάσουμε θεωρίες, ιδέες και εμπειρίες που εγείρονται μηχανικά και γενικόλογα ακολουθώντας έναν αόριστο συρμό που υιοθετούν οι πολλοί, αλλά ας έχουμε στόχο να γευτούμε τους θεσπέσιους καρπούς που κομίζουν η ελληνική και ευρωπαϊκή τέχνη, η λογοτεχνία και η φιλοσοφία, οι οποίες φέρουν φορτίο βαρύ για τη γέμιση του κενού που σοβεί σε αυτούς τους τόσο χαλεπούς καιρούς.
Αν θέλετε να αναζωογονήσετε το νου σας, να απευθυνθείτε στοχαστικά στην ψυχή σας και να θερμάνετε την καρδιά σας, δεν έχετε παρά να διαβάσετε έστω και λίγα αποσπάσματα από τα "Δημόσια και Ιδιωτικά" του Οδυσσέα Ελύτη. Ο εν λόγω ποιητής διακρινόταν για τη υποδειγματική ικανότητά του να καθιστά την ποίηση πνευματικό πολιτικό χείμαρρο ανθρωπιάς προκρίνοντας τη απολλώνια νηφαλιότητα και την διονυσιακή μέθη του λόγου.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Ένα ιστολόγιο προβληματισμού και διαλόγου...!!!