26. English Press 9.1.96 - ΧΑΛΕΠΟΝ ΥΠΟ ΧΕΙΡΟΝΟΣ ΑΡΧΕΣΘΑΙ του Τίτου Χριστοδούλου

La morte ogea songer a lui, qui n’ a jamais songeau a elle…Ο θάνατος τόλμησε να τον σκεφτεί… που δεν τον λογάριασε ποτέ του.

του Τίτου Χριστοδούλου

Ο θάνατος του μακροβιωτέρου προέδρου της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας Φρανσουά Μιτεράν, μετά από επώδυνη όσο και διακριτική μάχη με την αρρώστεια του θανάτου έδίνε τον τόνο στα πρωτοσέλιδα του Αγγλικού τύπου στις 11 του μηνός. Εκτεταμένα ήταν άλλωστε τα αφιερώματα στις εσωτερικές σελίδες στον Πρόεδρο, τα 14 χρόνια της Προεδρίας του οποίου είχαν στεφανώσει μια μακρά καριέρα 51 ετων που περιελάμβανε 11 υπουργικές θητείες, μια μακρά πολιτική θητεία που τον κατέστησε μια απο τις δυναμικώτερες πολιτικές παρουσίες στον μεταπολεμικό κόσμο. Αμφιλεγόμενη αν ήταν η ακράδαντη σοσιαλιστική πολιτική του, αναμφισβήτητη παρέμεινε και αναγνωρισμένη από όλους η αναγνώριση της βαρύτητητας της παρουσίας του στην μεταπολεμκή πολιτική της Γαλλίας καθώς και ο ρόλος του στην οικοδόμηση του Γαλλικού σοσιαλιστικού κόμματος και της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.

Λουλούδια, κυρίως κόκκινα τριαντάφυλλα, σύμβολα του σοσιαλιστικού κόμματος σωρεύονταν στο πεζοδρόμιο έξω απο το Παλάτι του Ελυζέ, στο μικρό pied a tere που χρησιμοποιούσε όταν έφευγε από το Ελυζέ, και ξεχείλιζαν στις πρωτοσέλιδες φωτογραφίες, ενώ διακριτικές όσο και η στάση  του εκλιπόντος στη διάρκεια της δημόσια ομολογημένης ασθένειας του οι φωτογραφίες του μεταστάντος, με φανερά τα ίχνη της επώδυνης ασθένειας του στο ρουφηγμένο του πρόσωπο.

‘Rose, oh pure contradiction, d’ etre le sommeil de personne, sous tant des paupieres…’ - Ρόδον, τι καθαρή αντίφαση, να είσαι ο ύπνος κανενός, κάτω από τόσα βλέφαρα…Κόκκινα τριαντάφυλλα για τον Μιτεράντ καθώς η Γαλλία θρηνεί τον θάνατο ενός ηγέτου επανελάμβαναν οι λεζάντες των εικόνων της μεγάλης ουράς του θρήνου έξω από το γραφείο του στην Αβενύ ντε Κλε για να αποθέσουν τα επιτάφια ρόδα τους

Στο λευκό φόντο του χιονιού σε φωτογραφία από την χιονισμένη Νέα Υόρκη, στην πρώτη σελίδα της Γκάρντιαν, έφεγγε σε άλλη πρωτοσέλιδη φωτογραφία, ζεστό το χαμόγελο του αποβιώσαντα Προέδρου, από καλύτερες μέρες σίγουρα, πριν την βασανιστική ασθένεια, από μέρες καλύτερες που περνάνε, όπως όλα, όπως όλοι… Και το λευκό χιονισμένο τοπίο μας θύμισε στην αντίστιξή του αυτή με το περασμένο χαμόγελο, την παροιμιακή πια επωδό του Ronsard:

‘Mais ou sont les neiges de l’ entente?’: μα που είναι τα χιόνια τ’ αλλοτινά;

Κι αντηχώντας ο Raine Maria Rilke:

‘Mais ou sont les sources mortes et les sourires

et l’ onde que nous emporte, c’ est vers le pire…’

Mα που είναι οι νεκρές πηγές και τα χαμόγελα,

και το κύμα που μας κουβαλεί, στα χείρονα μας πάει…

___________

Eμείς το είδαμε ανθρώπινα, σαν τον θάνατο ενός ανθρώπου, τον θάνατο ενός (ενός ακόμη ) από μας… Μόνο που γέμισε τα πρωτοσέλιδα, μόνο που έδωσε τον τόνο στις ειδήσεις και χρωμάτισε στους σκοτεινούς του τόνους το ειδησεογραφικό πρωϊνό, μόνο που - ωστόσο - μέσα σε όλo αυτό το θόρυβο κι αυτή την προβολή, πρόβαλλαν πιο αναπόφευκτα, όσο και προσωπικά, προσωπικές ακουμπώντας στον καθένα μας ευαισθησίες, τα ερωτήματα εκείνα που αναβάλλει ολοένα η προς θάνατον - zum tode - ζωή μας.

Media vita in mortem sumus. Eις το μέσον της ζωής περιστοιχισμένοι από θάνατο. Και με κείνες τις σκέψεις ρίξαμε κι εμείς το ρόδο μας, στην πρωτοσέλιδη σορό, σαν τυχαίοι περαστικοί σε μια κηδεία στο δρόμο, που βγάζουν ανώνυμα το καπέλο, πιο πάνω από το γνωστό πολιτικό, θρηνώντας, και σεβόμενοι, τον ανώνυμο συνάνθρωπο, πιο κοντινό μας στην ανωνυμία του θανάτου - κοινότατου για όλους τέλους - από όσο γνωστό, και μακρινό συνάμα, τον έκανε το μέγεθός της πολιτικής προσωπικότητάς του και της δημόσιας ζωής του.

_____________

Ένιωσε ότι / του ήταν οι στίχοι,

άχαρη τύχη / και ματαιότη.

Ο στίχος ήταν ο στόχος. Καθώς είχαμε ερανισθεί από την ευγενική γλώσσα του εκλιπόντος Γάλλου προέδρου και την ευγένεια της ποιητικής έκφρασης σε αυτή για να εναποθέσουμε το δικό μας συνανθρώπινο ρόδο, μας αιφνιδίασε και μας εξέπληξε επώδυνα κριτική που πήραμε (ανώνυμα) από “ιθύνοντα”, κριτική οργίλως καταδικαστική για τη χρήση στα ερτζιανά των Γαλλικών στίχων, από τον Marturin Regnier, τον Ronsard και τον ποιητή του θανάτου Rilke. Ο (επι-)κριτής μας είχε βρει τη χρήση Γαλλικών στίχων “disgusting!”.

----------

‘Hekinah Negul!’. Aισθάνεται κανείς, κάποτε, ξαναγυρνώντας από τα υψηλόφρονα οράματά του σε κείνο το περιδιάβασμα των ουρανών με ένα μάταιο Ηλιοκλόπο Φαέθονα υψιπέτη, πίσω, κάτω, στην επιμένουσα ταπεινόφρονα γη, αισθάνεται ‘ξυπνώντας’ τώρα, περιορισμένος, καρφωμένος στο άγονο χώμα, σαν τον Γκιούλιβερ του Swift γελοία δεμένος με χιλιάδες σκοινάκια των Λιλιπουτίων, στην ασυνάρτητη γλώσσα τους να φωνάζουν οργίλες κραυγούλες θριαμβεύουσας απειλής: “Hekinah Negul!”

_____________

Μέρα θανάτου εκείνη, μέρα θανάτου ολωσδιόλου σήμερα στα παράτυπα μας, και κλείνουμε με ένα τελευταίο, βλοσυρό - κύκνειο - άκουσμα, την ποίηση θανάτου σε μέλος που διαρκεί, από τον Σοστακόβιτς, στην 14η συμφωνία του. Μια συμφωνία σκοτεινή, που συλλέγει ποιήματα για τον θάνατο, από τον Apollinaire, τον Rilke, τον Lorca κ.α. Ποίηση για την αιωνιότητα κτισμένη στην πνοή φευγαλέας μουσικής,

and thus not built at all

and therefore built for ever.

Οι στίχοι (άχαρη τύχη, και ματαιότη) από τον Wilhelm Kuchelbecker (1797-1846):

‘Oh Delwig, Delwig! Was ist der Lohn

voor meine Taten, voor meine Dichten?

Wo Bleist der Trost fur dei Begabumg,

zwischen Vebrecherpack und Wichten?’

‘Ω Ντέλβιγκ, ώ Ντέλβιγκ, ποιά είναι η ανταμοιβή,

για την ποίηση, και τα ωραία έργα,

Ποιά η παρηγορία, για το ταλέντο

ανάμεσα στους ανίδεους και τους χυδαίους; ’

Τίτος Χριστοδούλου